Teknik indikatörler, bir takım matematik hesaplarla işlenmiş, geçmişteki piyasalara ait istatistiki verilerin sonuçlarıdır. FOREX piyasalarındaki eğilimlerin devamını veya tersine dönmesini öngörmek için şimdiye kadar değinilen grafiklerle beraber yoğun bir şekilde başvurulan teknik indikatörler iki gruba ayrılır: eğilimi takip eden indikatörler ve osilatörler.
Eğilimi takip eden indikatörler mevcut bir eğilimin yönünü ve kuvvetini yansıtır. Eğilimi takip eden indikatörler mevcut bir eğilimin ivmesinin kuvvetli olduğunu gösterdiğinde yatırımcılar piyasaya girebilir. En yaygın olarak kullanılan indikatörler: "Hareketli Ortalama" (moving averages) ve "Bollinger Bantları" (Bollinger Bands), "Hareketli Ortalama Aralığı" (Moving Averages Envelopes").
Osilatör ("dalgalanma", "titreşim"), alıcıların veya satıcıların fazlasıyla çoğunlukta olduğunu olduğunu gösteren, iki uç değerin arasında meydana gelen inidkatörlerdir. Osilatörün değeri üst seviyeye yaklaşırsa piyasa alıcılara boğulmuştur, alt seviyeye yaklaşırsa piyasa satıcılara boğulmuştur.
Bunun sonucu olarak yatırımcılar genellikle, piyasanın alıcılara boğulduğu zaman satışa geçer, çünkü fiyatlar böyle bir piyasada kısa zaman sonra düşüşe geçecek. Bunun tersindeyse yatırımcılar, piyasanın satıcılara boğulduğu zaman alıma geçer, çünkü fiyatlar kısa bir süre sonra yükselişe geçer. En yaygın osilatörler: İzafi Güç Endeksi ("Relative Strength Index"; RSI), Hareketli Ortalama Kesen Farkı ("Moving Average Convergence Difference"; MACD), "İvmeler" ("Momentum"), ve Stochastics (Stokastiks).
Yukarıda bahsolunan indikatörlere teknik açıdan değinmek bu web sitesinin amacını aşacağından dolayı indikatörlerin bazılarını çok kısa olarak tanıtmakla yetinilecektir.
Hareketli Ortalama
Hareketli Ortalama, bir döviz çiftinin belirlenmiş bir süre içindeki ortalama değeridir. Örneğin; 10 günlük Hareketli Ortalama'yı hesaplamak için son 10 günün kapanış fiyatları toplanacak ve 10'a bölünecek. Buna "Basit Hareketli Ortalama" ("Simple Moving Average"; SMA) denir.
En yaygın olara kullanılan Hareketli Ortalamalar 5, 10, 20, 50 ve 100 günlüktür. Süre ne kadar kısa seçilirse indikatör o kadar hassastır ve o kadar çabuk tepki verir. Süre ne kadar uzunsa indikatör o kadar yumuşaktır. Uzun bir süre üzerinde hesaplanan Hareketli Ortalama daha güvenilir neticeler sağlar.
Hareketli Ortalamaları eğilimin genel yönünü gösterir. Yukarıda göründüğü gibi; seçilen süre ne kadar kısaysa Hareketli Ortalama güncel fiyatlara o kadar yakındır.
Genel olarak, uzun vadeli bir Hareketli Ortalama'yı geçip onun üstünde kalan kısa vadeli bir Hareketli Ortalama yükselen bir eğilim teyit eder. Bunun tersinde, uzun vadeli Hareketli Ortalama'yı geçip onun altında kalan kısa vadeli Hareketli Ortalama alçalan eğilimi teyit eder. Hareketli Ortalamalar'ın kesişmesi bu anlamda bir sinyal olarak kabul edilir.
Hareketli Ortalamalar destek veya direnç çizgisi olarak da kullanılır.
Hareketli Ortalamalar kuvvetli eğilimi olan piyasalarda sağlıkla kullanılır. Belirgin bir eğilimi olmayan piyasalarda Hareketli Ortalamalar'ın oluşturacağı fazlasıyla kesişme noktaları yatırımcıya yanlış sinyal verir.
Bollinger Bantları
Bollinger Bantları 1980li yıllarının başında John Bollinger tarafından yaratılmıştı. Bantların teorisi basittir ve uygulanması Hareket Ortalamalarına benzer. Bollinger Bantları üç çizgili bir takımdan oluşur:
- Orta Bollinger Bandı = 20 günlük Hareket Ortalaması
- Üst Bollinger Bandı = Orta Bollinger Bandı + 2 x 20 günlük standart sapma
- Alt Bollinger Bandı = Orta Bollinger Bandı - 2 x 20 günlük standart sapma
Bollinger Bantları daha çok belirli bir eğilimi olmayan, konsolide piyasalarda kullanılır. Bollinger Bantları eğilimli piyasalarda kullanılmamalı çünkü yanlış netice verirler. Fiyatlar Üst Bollinger Bandı'na yaklaştığında piyasa satıcılara boğulmakta ve piyasa yönünün değişmesi muhtemeldir.
İzafi Güç Endeksi
İzafi Güç Endeksi (RSI), belli bir süre içerisindeki bütün yükselen hareketlerin güçü ile bütün alçalan hareketlerin gücünün arasındaki ilişkiyi ölçer.
İzafi Güç Endeksi'nin formülü:
- RSI = 100 - [100/(1+RS)]
- RS = n günün üst kapanışlarının (mavi mum) ortalaması / n günün alt kapanışlarının (kırmızı mum) ortalaması
RSI'nin en yaygın süresi 14 gündür, fakat yatırımcılar tercih ettikleri süreyi serbestçe seçebilirler. Konsolide piyasalarda iyi netice veren en yaygın osilatörlerin biridir.
Yukarıdaki formüldeki RS 1'se n günün üst kapanışlarının ortalaması, n günün alt kapanışlarının ortalamasıyla eşittir ve RSI böylece 50 olur. Bu durumda piyasadaki yükselen güçlerle alçalan güçler eşittir. RSI > 50 ise yükselen güçler alçalan güçlerden daha büyüktür. RSI < 50 ise alçalan güçler yükselen güçlerden daha büyüktür. RSI > 70 ise piyasa alıcılara boğulmuştur ve fiyatlar muhtemelen düşüşe geçecektir. RSI <30 ise piyasa satıcılara boğulmuştur ve fiyatlar muhtemelen yükselmeye başlayacaktır.
İvme İndikatörü
İvme indikatörü ("Momentum Index), bir döviz çiftinin değer değiştirme hızını ölçmektedir.
İvme = V - Vn
V = son kapanış fiyatı
Vn = geçmişteki n süresindeki kapanış fiyatı
Kapanış fiyatında bir değişiklik yoksa İvme 0 olur. Bu değer osilatörün orta çizgisini oluşturur. Kapanış fiyatları yükselmişse İvme 0'dan daha yüksek olur ve kapanış fiyatlarında düşüş meydana gelmişse İvme değeri negatif olur. En yaygın süre yine 14 gündür, ama yatırımcılar yine istedikleri süreyi seçebilirler. İvme çizgisi üst kenarına yaklaşırsa alıcılar piyasaya fazla yüklenmiş ve fiyatın düşüşe geçmesi beklenebilir. İvme çizgisi alt kenara yaklaşırsa satıcılar piyasaya fazla yüklenmiş ve fiyatın yükselmesi beklenebilir. İvme indikatörünün sabitlenmiş değerleri olmadığı için üst ve alt kenarlarının değersel anlamı değişkendir ve yatırımcılar dövizlere gör farklı kenar değerleri belirleyebilir.
Fiyat grafiğindeki eğilim çizgisiyle İvme indikatörünün eğilim çizgisinin birbirine ters açıda durması piyasanın zayıflayacağını veya fiyatların yön değiştireceğini gösterebilir.
İvme indikatöründeki çizginin ortadaki sıfır değerli hattı geçmesi genel eğilimin yön değiştirdiğini veya değiştireceğini gösterir. Çizginin sıfır hattını aşağıdan yukarıya geçmesi, alım sinyali olarak kabul edilir. Bu tersiyse satış sinyali olarak kabul edilir.
Eğilimi takip eden indikatörler mevcut bir eğilimin yönünü ve kuvvetini yansıtır. Eğilimi takip eden indikatörler mevcut bir eğilimin ivmesinin kuvvetli olduğunu gösterdiğinde yatırımcılar piyasaya girebilir. En yaygın olarak kullanılan indikatörler: "Hareketli Ortalama" (moving averages) ve "Bollinger Bantları" (Bollinger Bands), "Hareketli Ortalama Aralığı" (Moving Averages Envelopes").
Osilatör ("dalgalanma", "titreşim"), alıcıların veya satıcıların fazlasıyla çoğunlukta olduğunu olduğunu gösteren, iki uç değerin arasında meydana gelen inidkatörlerdir. Osilatörün değeri üst seviyeye yaklaşırsa piyasa alıcılara boğulmuştur, alt seviyeye yaklaşırsa piyasa satıcılara boğulmuştur.
Bunun sonucu olarak yatırımcılar genellikle, piyasanın alıcılara boğulduğu zaman satışa geçer, çünkü fiyatlar böyle bir piyasada kısa zaman sonra düşüşe geçecek. Bunun tersindeyse yatırımcılar, piyasanın satıcılara boğulduğu zaman alıma geçer, çünkü fiyatlar kısa bir süre sonra yükselişe geçer. En yaygın osilatörler: İzafi Güç Endeksi ("Relative Strength Index"; RSI), Hareketli Ortalama Kesen Farkı ("Moving Average Convergence Difference"; MACD), "İvmeler" ("Momentum"), ve Stochastics (Stokastiks).
Yukarıda bahsolunan indikatörlere teknik açıdan değinmek bu web sitesinin amacını aşacağından dolayı indikatörlerin bazılarını çok kısa olarak tanıtmakla yetinilecektir.
Hareketli Ortalama
Hareketli Ortalama, bir döviz çiftinin belirlenmiş bir süre içindeki ortalama değeridir. Örneğin; 10 günlük Hareketli Ortalama'yı hesaplamak için son 10 günün kapanış fiyatları toplanacak ve 10'a bölünecek. Buna "Basit Hareketli Ortalama" ("Simple Moving Average"; SMA) denir.
En yaygın olara kullanılan Hareketli Ortalamalar 5, 10, 20, 50 ve 100 günlüktür. Süre ne kadar kısa seçilirse indikatör o kadar hassastır ve o kadar çabuk tepki verir. Süre ne kadar uzunsa indikatör o kadar yumuşaktır. Uzun bir süre üzerinde hesaplanan Hareketli Ortalama daha güvenilir neticeler sağlar.
Hareketli Ortalamaları eğilimin genel yönünü gösterir. Yukarıda göründüğü gibi; seçilen süre ne kadar kısaysa Hareketli Ortalama güncel fiyatlara o kadar yakındır.
Genel olarak, uzun vadeli bir Hareketli Ortalama'yı geçip onun üstünde kalan kısa vadeli bir Hareketli Ortalama yükselen bir eğilim teyit eder. Bunun tersinde, uzun vadeli Hareketli Ortalama'yı geçip onun altında kalan kısa vadeli Hareketli Ortalama alçalan eğilimi teyit eder. Hareketli Ortalamalar'ın kesişmesi bu anlamda bir sinyal olarak kabul edilir.
Hareketli Ortalamalar destek veya direnç çizgisi olarak da kullanılır.
Hareketli Ortalamalar kuvvetli eğilimi olan piyasalarda sağlıkla kullanılır. Belirgin bir eğilimi olmayan piyasalarda Hareketli Ortalamalar'ın oluşturacağı fazlasıyla kesişme noktaları yatırımcıya yanlış sinyal verir.
Bollinger Bantları
Bollinger Bantları 1980li yıllarının başında John Bollinger tarafından yaratılmıştı. Bantların teorisi basittir ve uygulanması Hareket Ortalamalarına benzer. Bollinger Bantları üç çizgili bir takımdan oluşur:
- Orta Bollinger Bandı = 20 günlük Hareket Ortalaması
- Üst Bollinger Bandı = Orta Bollinger Bandı + 2 x 20 günlük standart sapma
- Alt Bollinger Bandı = Orta Bollinger Bandı - 2 x 20 günlük standart sapma
Bollinger Bantları daha çok belirli bir eğilimi olmayan, konsolide piyasalarda kullanılır. Bollinger Bantları eğilimli piyasalarda kullanılmamalı çünkü yanlış netice verirler. Fiyatlar Üst Bollinger Bandı'na yaklaştığında piyasa satıcılara boğulmakta ve piyasa yönünün değişmesi muhtemeldir.
İzafi Güç Endeksi
İzafi Güç Endeksi (RSI), belli bir süre içerisindeki bütün yükselen hareketlerin güçü ile bütün alçalan hareketlerin gücünün arasındaki ilişkiyi ölçer.
İzafi Güç Endeksi'nin formülü:
- RSI = 100 - [100/(1+RS)]
- RS = n günün üst kapanışlarının (mavi mum) ortalaması / n günün alt kapanışlarının (kırmızı mum) ortalaması
RSI'nin en yaygın süresi 14 gündür, fakat yatırımcılar tercih ettikleri süreyi serbestçe seçebilirler. Konsolide piyasalarda iyi netice veren en yaygın osilatörlerin biridir.
Yukarıdaki formüldeki RS 1'se n günün üst kapanışlarının ortalaması, n günün alt kapanışlarının ortalamasıyla eşittir ve RSI böylece 50 olur. Bu durumda piyasadaki yükselen güçlerle alçalan güçler eşittir. RSI > 50 ise yükselen güçler alçalan güçlerden daha büyüktür. RSI < 50 ise alçalan güçler yükselen güçlerden daha büyüktür. RSI > 70 ise piyasa alıcılara boğulmuştur ve fiyatlar muhtemelen düşüşe geçecektir. RSI <30 ise piyasa satıcılara boğulmuştur ve fiyatlar muhtemelen yükselmeye başlayacaktır.
İvme İndikatörü
İvme indikatörü ("Momentum Index), bir döviz çiftinin değer değiştirme hızını ölçmektedir.
İvme = V - Vn
V = son kapanış fiyatı
Vn = geçmişteki n süresindeki kapanış fiyatı
Kapanış fiyatında bir değişiklik yoksa İvme 0 olur. Bu değer osilatörün orta çizgisini oluşturur. Kapanış fiyatları yükselmişse İvme 0'dan daha yüksek olur ve kapanış fiyatlarında düşüş meydana gelmişse İvme değeri negatif olur. En yaygın süre yine 14 gündür, ama yatırımcılar yine istedikleri süreyi seçebilirler. İvme çizgisi üst kenarına yaklaşırsa alıcılar piyasaya fazla yüklenmiş ve fiyatın düşüşe geçmesi beklenebilir. İvme çizgisi alt kenara yaklaşırsa satıcılar piyasaya fazla yüklenmiş ve fiyatın yükselmesi beklenebilir. İvme indikatörünün sabitlenmiş değerleri olmadığı için üst ve alt kenarlarının değersel anlamı değişkendir ve yatırımcılar dövizlere gör farklı kenar değerleri belirleyebilir.
Fiyat grafiğindeki eğilim çizgisiyle İvme indikatörünün eğilim çizgisinin birbirine ters açıda durması piyasanın zayıflayacağını veya fiyatların yön değiştireceğini gösterebilir.
İvme indikatöründeki çizginin ortadaki sıfır değerli hattı geçmesi genel eğilimin yön değiştirdiğini veya değiştireceğini gösterir. Çizginin sıfır hattını aşağıdan yukarıya geçmesi, alım sinyali olarak kabul edilir. Bu tersiyse satış sinyali olarak kabul edilir.
Yorumlar
Yorum Gönder