Borsa Teknik Analiz Fiyat Formasyonları (Price Formations)

Hisse senetlerinin fiyatları bilinen veya bilinmeyen; ekonomik, psikolojik veya özel pek çok faktörün etkisi altında kalmakta ve işletmelerin karlılığı, yönetimi, pazar payı veya içerden alınan bilgiler doğrultusunda oluşan fiyatlar arz ve talep üzerinde etkili olmaktadır. Fiyatları oluşturan bazı etkenler çok çabuk unutulurken; bazıları daha etkili olmakta ve bu durum da hisse senedi fiyatlarının trendler halinde hareket etmesini sağlamaktadır. Hisse senedi fiyatları bu trend doğrultusunda hareket etmekte ve bu trend, belirli bir süre sonra ömrünü tamamlayıp yerini farklı doğrultuda ve karakteristik özelliklerdeki başka bir trende bırakmaktadır. Arz ve talep dengesindeki güçlerin değişmesiyle fiyat trendleri de yön değiştirmekte ve değişimin oluştuğu bu süreç, diğer bir ifadeyle bu değişim safhası, yatırımcılar için zamanında, doğru ve etkili kararlar vermesi açısında önem taşımaktadır. Fiyat hareketleri, çoğu zaman birbirine çok benzeyen karakteristik “fiyat formasyonları” olarak kendilerini göstermekte ve bunlar “trend değişim formasyonları” olarak da adlandırılmaktadır. Bu formasyonlar muhtemel bir trend değişiminin belirlenmesine yardımcı olmakta; bir trendin aşağıdan yukarı veya yukarıdan aşağı dönmesi sırasında alıcı ve satıcılar farklı sinyaller alarak bu doğrultuda harekete geçmektedirler. Birbirine benzeyen fiyat formasyonlarının oluşmasındaki en önemli etken, yatırımcı gruplarının benzer koşullarda benzer kararlara varmaları, diğer bir ifade ile geçmişteki hatalarını tekrarlamalarıdır. Teknik analizde kullanılan formasyonların bir kısmına gerçekten güvenilebilirken; bir kısmına piyasada hiç rastlanmamaktadır. Fiyat formasyonları oluşurken formasyonun tamamlanma süresi ile beraber işlem değişimlerinin de yakından takip edilmesi gerekmektedir. Bir formasyon ne kadar uzun sürerse, bu durum, akabinde fiyatlardaki değişimin de o ölçüde büyük olacağını ifade etmektedir. Diğer bir ifadeyle, formasyon oluşumunda ne kadar çok hisse el değiştirirse ve formasyonun alt ve üst sınırları birbirinden ne kadar uzaksa öneminin de o ölçüde artacağı düşünülmektedir. Teknik analizciler, trend değişimlerini gösteren değişim formasyonlarıyla olduğu kadar, trendin aynı şekilde devam edeceğini onaylayacak fiyat formasyonları ile de çalışırlar ki bunlar “devamlılık formasyonları” veya “erteleme formasyonları” olarak adlandırırlar. Fiyatların bir süre aşağı yukarı doğru hareket ederek oluşturdukları şekiller ise teknik analizde “trend dönüş formasyonu” olarak adlandırılmaktadır. Dönüş formasyonları bazen kısa sürerken, bazı zamanlarda bir dönüş formasyonunun tamamlanması için haftalar, aylar gerekmekte hatta bir seneden uzun süren formasyonlar bile söz konusu olabilmektedir. Başlıca fiyat formasyonlarını aşağıdaki şekilde sıralamak mümkündür:

• Omuz-Baş-Omuz Formasyonları (Head & Shoulder Formations)
Ters Omuz-Baş-Omuz Formasyonları (Head & Shoulder Bottom Formations) Çift Tepe ve Çift Dip Formasyonları (Double Top and Double Bottom Formations) Üçlü Tepe ve Üçlü Dip Formasyonları (Triple Top and Triple Bottom Formations)
• Üçgen Formasyonları (Triangle Formations)
• Simetrik Üçgen Formasyonları (Symmetrical Triangle Formations)
• Yükselen Üçgen Formasyonları (Ascending Triangle Formations)
• Alçalan Üçgen Formasyonları (Descending Triangle Formations)
• Dikdörtgen Formasyonları (Rectangle Formations)
• Elmas Formasyonları (Diamond Formations)
• Çanak ve Ters Çanak Formasyonları (Rounding Top and Bottom Saucer Formations)
• Çanak (Dip) Formasyonları (Rounding Bottom Saucer Formations)
• Ters Çanak Formasyonları (Rounding Top Saucer Formations)
• “V” Formasyonları (“V” Formations)
• Takoz Formasyonları (Wedge Formations)
• Yükselen Takoz Formasyonları (Ascending Wedge Formations)
• Alçalan Takoz Formasyonları (Descending Wedge Formations)
• Bayrak Formasyonları (Flag Formations)
• Flama Formasyonları (Pennant Formations)
• Anahtar Gün Formasyonları (Key Reversal Day Formations)
• Genişleme Formasyonları (Broadening Formations)
• Boşluklar (Gaps)
• Kaçış Boşlukları (Breakaway Gaps)
• Ölçüm Boşlukları (Runaway Gaps)
• Tükeniş Boşlukları (Exhaustion Gaps)
• Olağan Boşluklar (Common Gaps)
• Ada Dönüşleri (Island Reversals)