Ülkemizde Bankaların Kuruluş ve Faaliyetleri İşlemleri Nasıldır

Ülkemizde Bankaların Kuruluş ve Faaliyetleri İşlemleri Nasıldır?

 

Ticaret, sanayi ve hizmet işletmeleri şahıs işletmesi, şahıs ortaklığı veya sermaye ortaklığı şeklinde kurulabilir ve bu konuda bir sınırlama veya zorlama söz konusu değildir. Oysa, ülkemizde banka işletmelerinin anonim şirket şeklinde kurulma zorunluluğu vardır. Başka bir anlatımla ülkemizde banka işletmeleri, şahıs işletmesi, kollektif ortaklık, adi komandit ortaklık, limited ortaklık ve sermayesi paylara bölünmüş komandit ortaklık şeklinde kurulamazlar. BnkK.'nda bankaların anonim ortaklık şeklinde kurulması zorunluluğuna ilişkin olan hükmün gerekçesi bize göre; bu ortaklıkların ortak sayısının fazla olması, daha profesyonelce bir yönetime sahip olmaları, ve çeşitli menkul kıymetleri çıkarmayla ilgili işlemleri SPK'ya göre daha rahat yapabilmeleri gibi gerekçelerdir.

 

Anonim ortaklıkların kurulmasıyla ilgili işlemlerden başka, banka işletmelerinin kurulmasıyla ilgili ülkemizde bazı ek koşullarında yerine getirilmesi gerekmektedir. Ülkemizdeki uygulamaya ve BnkK. 'ya göre banka kuruluşunda istenen bu ek koşulları aşağıdaki gibi özetlemek mümkündür:

 

Bankaların Kuruluş İşlemleri

 

Banka Kurucuların Nitelikleri Neler Olmalıdır?

 

Kurucularının,

 

1. Müflis veya konkordato ilan etmiş olmaması,
2. Tasfiyeye tabi tutulan bankerler, bankalar, sigorta şirketleri ve para ve sermaye piyasalarında faaliyet gösteren kurumlarda ve Fona devredilen bankalarda doğrudan veya dolaylı olarak yüzde on ve daha fazla oranda pay sahibi olmaması,

 

Bankaların Kuruluş ve Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik

 

Hakkında 14. madde uyarınca işlem yapılmakta olan bir bankada doğrudan veya dolaylı olarak yüzde on ve daha fazla bir oranda pay sahibi olmaması veya bu oranın altında olsa dahi yönetim ve denetim kurullarına üye belirleme imtiyazı veren pay sahibi olmaması,

 

Taksirli suçlar hariç olmak üzere affa uğramış olsalar bile ağır hapis veya beş yıldan fazla hapis yahut basit nitelikli zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı suçlar istimal ve istihlak kaçakçılığı dışında kalan kaçakçılık suçları, resmi ihale alım ve satımlara fesat karıştırma, kara para aklama veya Devlet sırlarını açığa vurma, vergi kaçakçılığı veya vergi kaçakçılığına teşebbüs ya da iştirak suçlarından dolayı hüküm giymiş bulunmaması,

 

Banka kurucusu veya ortağı olmanın gerektirdiği mali güç ve itibara sahip bulunması.

 

Bankaların Hisse Senetlerinin Nitelikleri Nasıl Olmalıdır?

 

Bankaların Kuruluş Şartları

 

1. Hisse senetlerinin nakit karşılığı çıkarılması ve tamamının ada yazılı olması, tüzel kişi kurucuların yönetim ve denetimine sahip gerçek kişilerin kim olduğunun belgelenmesi ve kurucularda aranan şartları taşıması gerekir.
2. Ödenmiş Sermayelerinin Alt Sınırı: Bankaların nakden ve her türlü muvazaadan uzak olarak ödenmiş olan sermayeleri 20 Trilyon TL'den az olamaz.
3. Ana Sözleşmesinin Kapsamı: Bankaların kuruluşla ilgili ana sözleşmelerinin BnkK. hükümlerine uygun olarak düzenlenmesi gerekmektedir.
4. Sermayenin %10 ve Daha Fazlasına Sahip Olacak Ortakların Nitelikleri: Sermayenin doğrudan veya dolaylı olarak %10 ve daha fazlasına sahip olan ortakların kurucularda aranan nitelikleri taşıması şarttır. Bu nitelikleri kaybeden ortaklar ile Kurulun iznini almadan pay edinen ortaklar, temettü dışındaki ortaklık haklarından yararlanamaz. Bu durumda temettü dışındaki ortaklık hakları Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu tarafından kullanılır.

 

Bankaların Faaliyete Başlamayla ile İlgili Özellikleri Nelerdir?

 

1. Kuruluş izni veya Türkiye'de şube açma izni almış olan bir bankanın, mevduat kabulü veya bankacılık işlemleri yapmak üzere ayrıca izin alması şarttır. Bu izin bir beyanname ile yapılacak başvuru üzerine Kurulca verilir. Verilen izinler Resmi Gazete'de yayınlanır.
2. Başvuru ile iznin verilmesine ilişkin esas ve usuller Kurumca çıkarılacak yönetmelikle tespit edilir. Kuruluş izni almış bir bankanın faaliyete geçebilmesi için,
3. Sermayenin nakit olarak ödenmiş olması,
4. Esas sermayenin % 5'i faaliyete başlamadan önce ve kalan % 5'i de faaliyete geçiş tarihinden itibaren bir yıl içinde olmak üzere kurucular tarafından Fona asgari sermayenin % 10'u tutarında ayrıca sisteme giriş payı yatırılması.
5. Bankacılık işlemlerini gerçekleştirebilecek ölçüde yönetim, personel ve teknik donanıma sahip olunması, şarttır.

 

Ülkemizde Bankaların Kredi Verme İşlemleri İle İlgili Sınırlamalar Nelerdir?

 

Bankaların kredi verme işlemleri ile ilgili sınırlamalar ise şöyledir:

1. Bir banka gerçek veya tüzel bir kişiye öz kaynaklarının % 25'inden fazla kredi vereme/, aval ve kefaletlerini kabul edemez.
2. Yine bir gerçek veya tüzel kişiye doğrudan veya dolaylı olarak banka öz kaynaklarının % 10'undan daha fazla oranda verilen krediler ile kabul edilen aval ve kefaletler büyük kredi say ılır ve bu kabul edilen aval ve kefaletler hariç olmak üzere bunların toplamı öz kaynaklarının 8 katını aşamaz.
3. Bu Kanun uygulanmasında dolaylı pay sahipliği, dolaylı kredi ve dolaylı iştirak tanımları ile kredi sınırlarının hesabında gayri nakdi kredilerin dikkate alınma oranlan Kurulca belirlenir.

 

Ekodialog.