Borsa Temel Analizde Konsolide Mali Tabloların Düzenlenme İlkeleri ve Düzenlenmesi

Borsa Temel Analizde Konsolide Mali Tablolar

Konsolide Mali Tabloların Düzenlenme İlkeleri ve Düzenlenmesi

Konsolide Bilançonun Düzenlenmesine İlişkin İlke ve Esaslar

Konsolide bilançonun düzenlenmesine ilişkin ilke ve esasları aşağıdaki şekilde sıralamak mümkündür:

Topluluk şirketlerinin bilanço kalemleri ayrı ayrı toplanır.

Konsolidasyona alınan ortaklıkların sermayesindeki hisse veya payların defter değeri, konsolidasyona alınan ortaklığın öz sermayesine isabet eden tutar ile mahsup edilir. Bu mahsup işleminin özelliklerini aşağıdaki şekilde sıralamak mümkündür:

Mahsup işlemi, bu ortaklık ilk defa konsolidasyona alındığı andaki defter değerine göre yapılır veya,

Mahsup işlemi, konsolide edilecek ortaklıkların hisselerinin iktisap edildiği anda tespit edilebilen aktif ve pasif değerlerine göre veya hisseler farklı zamanlarda iktisap edildiğinde, bu ortaklığın bağlı ortaklık olduğu tarihte yapılır.

Konsolidasyondan kaynaklanan olumlu fark aktifte şerefiye olarak işlenirken; olumsuz fark ise pasifte Gelecek yıllara ait gelirler grubunda yer alır. Bu farklar 5 yıl içinde itfa edilir.

Yapılan toplama işleminden, topluluğa dahil ortaklıkların birbirlerinden olan alacak ve borçları karşılıklı olarak indirilir. Ortaklıkların birbirlerinin borçlanmayı temsil eden menkul kıymetlerine veya kıymetli evraklarına sahip olmaları durumunda da, söz konusu menkul kıymetler ve kıymetli evraklar indirime tabi tutulurlar.

Topluluğa dahil ortaklıkların birbirlerinden satın almış oldukları dönen ve duran varlıklar, ilke olarak, bu varlıkların topluluğa olan ilk maliyetleri üzerinden gösterilmelidir. Bu nedenle gerekli düzeltmeler yapılarak bu işlemler konsolide bilançoya yansıtılmalıdır.

Gerekli tüm düzeltme işlemleri konsolide bilançoya yansıtıldıktan sonra, topluluğa dahil bağlı ortaklıkların öz kaynakları içindeki topluluk dışı paylara ait özkaynak kalemleri konsolide bilançonun ilgili öz kaynak kalemlerinden mahsup edilerek saptanan azınlık payları konsolide bilançoda öz kaynaklar grubunu izleyen ayrı bir kalem olarak yer alır.

Konsolide Gelir Tablosunun Düzenlenmesine İlişkin İlke ve Esaslar

Konsolide gelir tablosunun düzenlenmesine ilişkin ilke ve esasları aşağıdaki şekilde sıralamak mümkündür:

Topluluk şirketlerinin gelir tablosu kalemleri ayrı ayrı toplanır.

Yapılan toplama işleminden sonra, topluluğa ait ortaklıkların birbirlerine yapmış oldukları mal ve hizmet satışları brüt satışlar ve satışların maliyeti hesaplarından indirilir.

Topluluğa dahil ortaklıkların stoklarına ilişkin topluluk içi mal alım satımından doğan kar, konsolide finansal tablolarda stoklardan düşülerek satışların maliyetine eklenir, zarar ise stoklara eklenerek satışların maliyetinden düşürülür.

Topluluğa dahil ortakların birbirleriyle olan işlemleri nedeniyle oluşmuş gelir ve gider kalemleri (fazla ya da eksik ayrılan amortismanlar, faiz, temettü vb) ilgili hesaplarla karşılıklı mahsup edilir.

Konsolide edilen tüm ortaklıklara ilişkin dönem karı, vergi ve diğer yasal yükümlülük karşılıklarının toplamı, konsolide mali tablolardaki aynı başlıklı kalemlerin tutarını oluşturur.

Topluluğa dahil bağlı ortaklıkların dönem net kar veya zaralarından topluluk dışı paylara isabet eden kısım, net konsolide mali tabloda Azınlık Payları Kar/Zarar hesap grubu adıyla indirim olarak gösterilir.

Konsolide Mali Tablo Dipnotları

Konsolide mali dipnotlarda yer verilen açıklamalar aşağıdaki şekilde sıralanabilir:

Topluluğa dahil bağlı ortaklıkların ünvanı, ikamet yeri, sermayesi ve bu sermaye içinde ana ortaklık ile diğer bağlı ortaklıkların sahip olduğu paylar.

Topluluğa dahil ortaklıkların yapısında bir önceki döneme göre oluşan değişiklik.

Topluluk kapsamına girmeyen bağlı ortaklıklarda ana ortaklığın sahip olduğu paylar ve bu payların varsa borsa değeri, yoksa net defter değerine göre hesaplanmış değerlerini gösteren bilgiler ve konsolide edilmemesinin nedenleri.

İflas veya tasfiye halinde olan veya kanuni merkezleri yurt dışında bulunan konsolide mali tablo kapsamındaki ortaklıklar ve bunlara ilişkin bilgiler.

Konsolide mali tablo uygulamasında yıllar arasında farklı muhasebe politikaları uygulanmışsa nedenleri ve parasal etkileri.

Konsolidasyonda kullanılan varsayım, teknik ve yöntemlere ilişkin açıklamalar.

Ana ortaklık ile bağlı ortaklıkların konsolide mali tablo düzenleme tarihinden sonra ortaya çıkan ve açıklamayı gerektiren hususlara ilişkin bilgiler.

Oylama gücünün yarısından daha fazlasına dolaylı veya dolaysız olarak sahip bulunmadığı bağlı ortaklıklar ile ana ortaklık arasındaki ilişkinin mahiyeti.

Oylama gücünün yarısından fazlasına, bağlı ortaklık aracılığıyla dolaysız veya dolaylı olarak sahip bulunan fakat kontrolün yokluğu nedeniyle de bir bağlı ortaklık olmayan işletmenin adı.

Yabancı bağlı ortaklıkların finansal tablolarının TRL�ye çevrilmesinde esas alınan yöntemler.

Bağlı ortaklıkların elde edilmesi ve satılmasının, rapor verme döneminde finansal duruma, rapor dönemine ait sonuçlara ve ayrıca bir önceki döneme ait tutarlara etkisi.

Toluluğun istihdam ettiği personel sayısı.

Konsolide mali tabloları önemli ölçüde etkileyen ya da bunların açık, yorumlanabilir ve anlaşılabilir olması bakımından açıklanması gerekli olan diğer bilgiler.

Konsolide Mali Tabloların Düzenlenmesi

Konsolide mali tablo düzenlenmesinde genellikle iki yöntem kullanılmaktadır. Bunlar:

Satın Alma (Elde Etme) Yöntemi / Purchasing (Acquisition) Method

1. Konsolide Bilançonun Düzenlenmesi

1.A. %100 Sahiplik Durumu

1.B. Kısmen Sahiplik Durumu

2. Konsolide Gelir Tablosunun Düzenlenmesi

Çıkarların Birleşmesi (Birleşme) Yöntemi / Pooling Interest (Merger) Method

Bu bölümde bu yöntemler ayrıntılı olarak incelenecektir.